Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

Ze nemen in hoeveelheid toe, en dus zijn er ook veel vooroordelen over de (elektrische) fiets en step. Terecht of niet?  We leggen ze onder de loep!

Je ziet ze steeds meer en meer rijden. De mensen die hun auto laten staan en inruilen voor een exemplaar op twee wielen. Yep, meer en meer werknemers pendelen met fiets of step naar het werk. Ook in onze steden neemt het gebruik van tweewielers toe, vooral door de populariteit van deelsteps en -fietsen. Meer gebruikers dus, wat helaas gepaard gaat met meer reacties en meer vooroordelen. Welke zijn de meest voorkomende, en wat is er precies van waar? We loodsen je er graag doorheen.

Zelf al ooit gebruik gemaakt van zo’n stepje of fiets in een van onze steden? Je logt je in via de app en je bent vertrokken. Zo simpel is het inderdaad. Maar is het dan wel veilig? Want echt iedereen kan ze gebruiken. “Daar moeten toch ongevallen van komen?” Het is een van de vele mogelijke vooroordelen die aan deelsteps en -fietsen verbonden zijn. Ook de eigenaars van elektrische fietsen krijgen soms wat te slikken. “Ze denken dat de weg van hen is” is ook een veel voorkomende. Soit, vooroordelen dus. Wij doken in de cijfers en feiten om enkele van die uitspraken te weerleggen.

De cijfers die in dit artikel aangehaald worden, komen uit een grootschalige enquête van de Federale Overheidsdienst voor Mobiliteit en Vervoer.

Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

“elektrische fietsen zijn voor luie of oude mensen”

De meningen hierover zijn misschien al een beetje meer aan het stabiliseren, maar zeker toen de elektrische fietsen volop in opkomst waren, was het een vaak voorkomende opmerking. Ik kan mezelf als levende voorbeeld nemen om deze beide stellingen te ontkrachten. Ik heb zelf drie jaar mijn woon-werkverkeer gedaan met een elektrische fiets (45 km/u). Wel, ten eerste ben ik nog niet heel oud (althans zo voel ik mij niet), en ten tweede voelde ik zelfs met een zogeheten “brommer” echt nog wel dat ik dagelijks gesport had. Uiteraard is het niet hetzelfde als met een gewone fiets (het zou maar raar zijn …), maar de brommer-kwestie ging - voor mij althans - niet op. Ik heb wel begrepen dat fietsen van bepaalde merken (ik reed zelf met een Riese & Müller) wel minder arbeid vereisen.
Voor die andere kwestie nemen we er graag de cijfers bij. Van de mensen onder de 55 jaar, rijdt 23,7% (soms) met een elektrische fiets. Boven de 55 jaar hebben we het over 22,3% van de bevolking. Zijn gebruikers van de elektrische fiets dus per definitie oud? Helemaal niet!

P.S.: Neen 55-plussers, ik vind jullie niet oud. In de enquête werd echter de lijn getrokken op deze leeftijd. Je bent maar zo oud als je je voelt!

Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

“en wat dan in de regen? ik blijf liever droog op weg naar het werk”

Toegegeven, in België krijg je zonder twijfel met natte broeken, schoenen en wie weet wat nog allemaal te maken. Daar kunnen we niets aan veranderen … Of toch? Want eigenlijk bestaat er niets als “te slecht weer om te fietsen”. Ja, het wegdek is gladder en gevaarlijker bij regenweer, maar daar hoort slechts één nuttig advies bij: pas je rijstijl aan. Iets wat trouwens ook geldt voor de gebruikers van een auto. Sneeuw en ijzel is een uitzondering. Niet dat het onmogelijk is, maar fietsen op een spekglad wegdek is alleen voor de betere schaatsers weggelegd. Bij sneeuw en ijs laat je dus best je tweewieler op stal staan om erger te voorkomen.

En voor dat nat pak? Daar kunnen wij je bij helpen. Laat regen geen excuus zijn om niet te fietsen, want met de juiste kledij is ook dat geen probleem. Waterdichte jas, regenbroek, overtrekjes voor de schoenen aan en vertrekken maar!

“ik verlies veel te veel tijd”

Veel hangt natuurlijk af van je traject. Rijd je sowieso al zonder problemen met de wagen naar je werk (of andere bestemming), dan ga je wellicht wel wat langer onderweg zijn. Maar voor veel mensen die zowel ‘s ochtends als ‘s avonds in de file staan, is het tijdsverschil echt verwaarloosbaar, zo niet onbestaande. Ik neem graag mezelf weer als voorbeeld. Voor mijn traject Aarschot-Evere doe ik er met de auto een uur over (zonder autostrade). Met de fiets (speed pedelec) is dat pakweg een kwartier tot twintig minuten langer. Neem daar nog een snelle douche bij, en je bent een half uurtje later aan het werken dan gewoonlijk. Maar je begint wel met een fris hoofd, een boost aan energie en zonder frustraties van dat tergend trage aanschuiven met de auto aan je dag. Bovendien ben je aan het sporten, vervuil je onze planeet minder, en verdien je er nog een aardig centje aan bij. Dan is die extra tijd niet echt verlies, toch?!

Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

“ik krijg niet al mijn materiaal mee op de fiets”

Ik weet natuurlijk niet wat jij in jouw geval allemaal nodig hebt, maar als ik weer mijn eigen situatie bekijk, kreeg ik vlot alles mee op de fiets, en dat zelfs zonder rugzak op de rug! Ik hang twee waterdichte fietstassen aan mijn fiets. In een van de twee zit mijn rugzak met laptop, in de andere mijn kledij om aan te doen op het werk + douchemateriaal. Ik heb zelfs nog plaats over! 

Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

“ze denken dat de weg van hen is”

Het is een uitspraak die in de twee richtingen gebruikt wordt, maar vaak komt ze toch van de autobestuurders richting fietsers (vaak ten opzichte van wielertoeristen, maar niet altijd). Laten we beginnen door een open deur in te trappen: de weg is van iedereen, en met een beetje verantwoordelijkheid en hoffelijkheid langs beide kanten hoeft dat ook geen ongelukken op te leveren. Het wordt bestuurders van een speed pedelec ook niet altijd even makkelijk gemaakt. Omdat het een vervoersmiddel is dat een beetje tussen de fiets en de bromfiets zweeft (voor de wet althans), is de regelgeving errond soms een grijze zone. Op het fietspad mogen ze niet altijd rijden, en op jaagpaden al evenmin. De enige optie is in die gevallen dan inderdaad de openbare weg.

Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

“ze zijn een gevaar op de weg”

Als we de cijfers van de ongevallen op onze Belgische wegen erbij nemen, staat de auto natuurlijk veruit op 1. Logisch, ze zijn ook met een pak meer. Maar hoe zit dat nu met fietsers en gebruikers van een step? Zijn ze echt zo gevaarlijk? De eerste conclusie uit de enquête van de FOD Wegen en Verkeer is dat er geen significant verschil is tussen de ongevallen met een gewone fiets en met een elektrische (tot 25 km/u). Gaan we over naar de speed pedelecs (tot 45 km/u), zien we wel een lichte stijging (22% ten opzichte van 14% bij gewone fietsen) in de kans op een ongeluk (van blikschade tot en met ongeval met zware verwondingen). Kanttekening: pedelecs worden wel gebruikt voor vaak langere afstanden en trajecten, wat de kans op een ongeluk logischerwijs doet stijgen.

Om de elektrische steps en deelsteps is er wel wat te doen geweest in de media. En de ongevallencijfers per afgelegde kilometer, vergeleken met de fiets, ligt ook hoger, daar gaan we niet moeilijk over doen. Maar ook dat is makkelijk te verklaren, en ligt zeker niet per se aan het vervoersmiddel op zich, wel aan het gebruik. Zo gebeuren er veel ongelukken met deelsteps, omdat die in de grote steden frequent gebruikt worden door studenten om uit te gaan, quasi altijd zonder helm of bescherming, en lang niet altijd in nuchtere toestand. En vooral dat laatste is zeer belangrijk, want dronken rijden is bij ELK transportmiddel een verhoogde kans op (zware) ongelukken. 

Vooroordelen over de (elektrische) fiets en step: terecht of niet?

Tom stouthuysen

Redacteur decathlon belgië

"Ik werk al sinds 2013 voor Decathlon en heb al zowel de auto, de trein als de (elektrische) fiets gebruikt om naar het werk te gaan. In dit artikel lees je mijn bevindingen, aangevuld met cijfers uit de enquête van de FOD Wegen en Verkeer. Als ik elke Belgische weggebruiker 1 gouden raad mag geven is het: Relax, wees verdraagzaam tegenover iedereen. Die ene fietser waar je op vloekt, zorgt er ook wel voor dat er weer een auto minder op de weg is, en er dus ook minder file ontstaat."