Plaatkompas voor oriëntatielopen of hiking

Oriëntatie: hoe kies je een kompas?

Hoe kies je een kompas zonder het noorden kwijt te raken? Ontdek onze tips om een kompas te kiezen voor hiking of oriëntatielopen.

Tijdens een hike, oriëntatieloop, MTB-O of andere tocht in de natuur is een kompas vaak een onmisbare hulp. Maar welk kompas je nu het beste kan meenemen, verschilt volgens je activiteit en niveau. 

Wat zijn de voordelen van elk soort kompas, waarin verschillen ze en hoe vind je het kompas dat bij je past? Voor het antwoord op die vragen, spraken we met Louise, productmanager bij Geonaute en al 8 jaar oriëntatieloopster.

woman runs in the forest

Wat wil je doen?

Een wandelaar die de mooiste plekjes in de natuur wil ontdekken, gebruikt een kompas op een andere manier dan een hardloper die deelneemt aan een oriëntatiewedstrijd waar elke seconde telt.

Om je te helpen de juiste keuze te maken, maken we dus eerst onderscheid tussen de verschillende activiteiten die gebaseerd zijn op oriëntatie.

Als je een kompas nodig hebt voor wandelingen, hikes, trektochten of een oriëntatie trektocht, raden we een compact kompas of een plaatkompas aan. Die zijn gemakkelijk mee te nemen en je vindt er snel en eenvoudig het noorden mee.

Je start met oriëntatielopen, maakt kennis met kaartlezen en koersen lopen? De plaatkompassen, die meer of minder gegevens bieden, begeleiden je bij je leerproces.

Als je tot slot vooral prestaties wil neerzetten, kan je kiezen uit twee soorten kompassen. De duimkompassen, met snelle en stabiele naald en ergonomisch gevormde plaat bieden het voordeel dat je je kan oriënteren terwijl je rent, en dus tijd wint. Aan de andere kant heb je de peilkompassen, die gemaakt zijn om maximale nauwkeurigheid te bieden en daardoor ideaal voor heel ingewikkelde omlopen of omgevingen.

De verschillende kompassen

Nu je meer weet over de soorten kompassen volgens activiteit en niveau, geven we je uitvoeriger informatie om je te helpen het juiste kompas te vinden.

COMPACT KARABINERKOMPAS VOOR ORIËNTATIE 50 GEONAUTE

Het compacte kompas

Klein, vaak een multitool dat je gemakkelijk ergens kan vastmaken, heeft als voordeel dat je het altijd binnen handbereik hebt om eenvoudig het noorden te vinden.

“Wandelaars, hikers en multisporters gebruiken dit type kompas graag omdat het zo compact is en je er heel snel het noorden mee vindt: je hebt het altijd snel bij de hand. We hebben er ook een dat gecombineerd is met een fluitje, heel handig voor een trektocht door de natuur. De compacte kompassen zijn voorzien van een karabiner zodat je ze snel en eenvoudig aan een riem of rugzak kan vastmaken.”

GEONAUTE KOMPAS BEGIN 100 LZ19

Het plaatkompas

Ideaal voor wie kennis wil maken met kaartlezen, koersen lopen en oriëntatielopen. Op de doorschijnende plaat staan alle gegevens die je nodig hebt om je kaart te lezen, je route te bepalen en een koers te schieten.

“Iemand die begint met oriëntatielopen hoeft niet meteen een duimkompas aan te schaffen, een plaatkompas zal ruim volstaan. Dit soort kompas heeft als groot voordeel dat het op een doorschijnende plaat is gemonteerd, zodat je een koers kan uitzetten. Je legt het kompas op je kaart en hebt meteen alle nodige gegevens om je koers te bepalen. Daarvoor neem je de tijd, je staat stil. Dankzij de cirkel en de driehoek kan je etappes tekenen en referentiepunten op de kaart zetten voor je vertrekt: soms kom je obstakels tegen, moet je om een bos of omheining heen lopen...”

Baseer je keuze niet alleen op de prijs, maar ook op wat je ermee wil doen en wat je niveau is:

de instapmodellen, zoals de Begin 100, bieden alle essentiële informatie terwijl het kompas toch gemakkelijk af te lezen is: richtlijn, liniaal van 5 cm, draaibare schijf voor de koersen, een cirkel en driehoek om je traject te tekenen op de kaart…

De meer geavanceerde kompassen, zoals de Explo 500, geven je meer nauwkeurige informatie om een route te bepalen en metingen en peilingen te doen op je kaart, zowel bij het oriëntatielopen als tijdens een wandel- of trektocht.

LINKER DUIMKOMPAS VOOR ORIËNTATIELOPEN RACER 500 GEONAUTE

Het duimkompas

Als je tijdens een oriëntatierace altijd je looptijd in het achterhoofd houdt, is dit ergonomisch en vinnig kompas ideaal, want je kan je ermee oriënteren tijdens het hardlopen.

“Met een duimkompas kan ik mijn kaart en kompas tegelijk aflezen en intussen gewoon blijven rennen. Je schuift het over de duim, het heeft dus ook geen koord dat hinderlijk zou zijn tijdens het hardlopen. De naald en de kompasdoos zijn zo ontworpen dat je het kompas heel snel kan aflezen. En door de ergonomie van het plaatje kan je tegelijk ook je kaart lezen.”

Een kompas voor wie prestaties wil neerzetten ... en je de keuze biedt:

“Vandaag de dag zijn er twee modellen: een voor de linkerduim en een voor de rechterduim. Algemeen wordt dit kompas meestal gedragen aan de andere hand dan je voorkeurshand. Die willen de meeste oriëntatielopers liever vrij houden tijdens het hardlopen, voor het evenwicht, om takken uit de weg te duwen. Daarom dragen ze hun kaart en kompas in de andere hand.”

Een duimkompas is trouwens net zo handig wanneer je geen hand vrij hebt!

“We raden mountainbikers aan om hun kompas in hun kaarthouder te stoppen en een duimkompas te gebruiken omdat dat stabieler is: het reageert beter op de trillingen van de MTB.”

PEILKOMPAS VOOR ORIËNTATIE EXPLORER 900

Het peilkompas

Is voor jou nauwkeurigheid belangrijker dan snelheid? Voor meer complexe kaarten is er dit type kompas, waarmee je je dankzij een spiegel en vizier kan oriënteren ten opzichte van verafgelegen punten.

“Het peilkompas is net als het plaatkompas bedoeld om op een kaart te werken, maar biedt meer nauwkeurigheid. Net als bij de scouts of bij de militairen, die deze oefening heel vaak doen, gebruik je het om je positie te bepalen midden in de natuur, door te peilen en gebruik te maken van elementen in je omgeving.”

Hoe gebruik je nu de spiegel en het vizier van dit kompas? 

“De spiegel en het vizier aan de binnenkant van het deksel dienen om uiterst nauwkeurige peilingen te nemen van elementen in de natuur: je kijkt door het vizier en tegelijk zie je het kompas dankzij de spiegel.”

Een kompas dat dus veel precisie biedt, zelfs over grote afstanden:

“Het voordeel ten opzichte van het plaatkompas is dat je verafgelegen punten in de omgeving heel nauwkeurig kan peilen. Dit is geen kompas voor wie snelle looptijden wil neerzetten maar voor zich heel precies wil oriënteren op de kaart en ten opzichte van de omgeving. Met een klassiek kompas worden peilingen minder nauwkeurig naarmate het punt verder weg ligt. Dankzij het vizier kan je verafgelegen elementen preciezer peilen.”

Dit moet je nog weten over de precisie

Het verrast je misschien dat we uitleg geven over de informatie en precisie van een kompas. We kunnen je meteen geruststellen: alle kompassen geven wel degelijk op dezelfde manier het noorden aan!

“De naald is altijd even precies, bij elk soort kompas. Wat verschilt, is het soort informatie op het kompas. Hoe hogere eisen je stelt en hoe ingewikkelder de kaart, hoe uitgebreider het kompas moet zijn om te beantwoorden aan die behoefte aan precisie.”

Het verschil zit hem dus in de informatie die wordt geboden door de kompasdoos en -plaat:

“Een kompas van de reeks 100 geeft je alle informatie die je nodig hebt om te leren werken met kaart en kompas. De reeks 500 biedt meer precisie. Die kompassen zijn geschikt voor complexere omlopen, je kan de schaal van de kaart gebruiken… Ze zijn ontwikkeld om tegelijk je kaart en kompas te lezen. Op een kompas van de reeks 900 toont de kompasdoos minder gegevens omdat het bedoeld is voor wanneer snelheid primeert, het kompas moet dus heel snel af te lezen zijn. De reeks 500 geeft meer informatie omdat ze bedoeld is voor wie zich rustig en uitgebreid wil oriënteren.”

Plaatkompas voor oriëntatielopen of hiking

Hoe gebruik je een kompas?

Nu je het perfecte kompas voor jouw behoeften hebt gevonden, moet je het kunnen gebruiken: in de juiste richting vertrekken, een koers bepalen,... Dat is waar je je kompas voor gebruikt.