“stel doelen, maar zorg dat ze realistisch zijn”

In januari hebben we allemaal samen weer massaal goede voornemens uitgesproken. Maar hoe zorg je ervoor dat die een maand later niet weer de kast in mogen? Waar haal je je motivatie en hoe zorg je ervoor dat die niet verzwakt? Michaël Verschaeve, sportpsycholoog bij onder meer Deceuninck - Quick-Step, deelt ons zijn ervaringen en tips voor een geslaagd sportief 2021! 

Mensen zijn massaal beginnen sporten tijdens de eerste lockdown. Waar kwam die plotse motivatie vandaan?
“Daar zijn een paar factoren verantwoordelijk voor. Ten eerste dat de mensen vooral meer tijd hadden, omdat er veel minder afleiding was. Ook de goede voornemens van de mensen spelen zeker mee. En een grote externe factor was het weer, een zeer grote motivator of demotivator. Tijdens lockdown 1 in maart leek het alsof de natuurkrachten ermee gemoeid waren. Het was altijd mooi weer! Tot slot speelt ook de sociale factor mee. Mensen wilden elkaar weer zien, wilden verbondenheid voelen."

Dat betekent ook dat sporten bij veel mensen redelijk laag in de rangorde staat. Niet echt goed nieuws dus?
“Inderdaad, maar het zegt iets over de rat race waarin veel mensen leven. Het belang van gezond eten en een gezond lichaam hebben wordt vaak nog onderschat. We weten wel dat het goed is voor ons, maar we kunnen er vaak de tijd niet voor opbrengen. En dat is wel jammer.”

Hoe belangrijk is het juist om een doel te hebben tijdens het sporten?
“De vraag is wat je doel precies inhoudt. Is het een sportief doel, prestatiegericht? Of is het eerder een persoonlijk doel? Bijvoorbeeld jezelf goed voelen in je vel. Dat noem ik dan eerder een motief, en dat kan al voldoende zijn voor sommige mensen. Sommige mensen hebben dus zelfs geen prestatiegericht doel nodig, die kunnen gewoon blijven lopen of fietsen zonder ooit aan een wedstrijd mee te doen.”

Wat gebeurt er in je hoofd bij het behalen van je doelstelling?
“Je activeert een aantal neurotransmitters en hormonen in je brein als je je doel bereikt. Je krijgt vaak een kick door de adrenaline. Serotonine noemen we vaak het gelukshormoon, dat stimuleer je bijvoorbeeld ook al door gewoon naar buiten te gaan, en zorgt voor een betere stemming en meer zelfvertrouwen. Dopamine is de neurotransmitter die verantwoordelijk is voor beloning. Na bijvoorbeeld een goede training krijg je een ‘dopamineshotje’. Je kan het vergelijken met een like krijgen op sociale media, ook dat zorgt voor zo’n shot. Endorfines zorgen tot slot voor een pijnstillend gevoel op je lichaam. Je krijgt het gevoel dat je kan blijven doorgaan. Zij die de runner’s high al gevoeld hebben, weten exact wat endorfines zijn.”

Welk advies geef je aan mensen die hun doel niet behaald hebben?
“Nieuwe doelen stellen, en analyseren waarom het niet gelukt is. Een doel niet halen betekent niet per se dat je gefaald hebt. Want niet alleen het doel op zich telt, ook de weg er naar toe. Reflectie is zeer belangrijk hierin. Waarom heb ik mijn doel niet gehaald, en hoe kan ik het volgende keer beter doen? Vragen die ook zeker topsporters zich vaak stellen, en moeten stellen.” 

Krijgen topsporters vaak te maken met een gebrek aan motivatie?
“Als er geen duidelijke progressie te zien is na de afgelegde trainingen, kan er zeker ook bij topsporters een motivatiedip optreden. Iedereen heeft wel eens een minder moment. Ik krijg soms sporters bij mij die altijd in vorm willen zijn, heel het jaar door. Dat is onmogelijk, en mag je niet van jezelf verlangen. Decompressie is gezond, ook als sporter. Even wat meer tijd voor je sociale leven, iets eten waar je al lang zin in had, uitgaan … Die balans in je leven houden is ontzettend belangrijk.”

Hoe zorg je ervoor dat die periode van decompressie niet te lang duurt?
“Opnieuw, nieuwe doelen zoeken. En sla ze niet alleen op in je hoofd, maar schrijf ze op in een boekje. Vanaf dat je iets op papier hebt, wordt het al snel concreter. Maar nogmaals: af en toe een moment waarop het wat minder gaat, waarop de motivatie even zoek is, is volledig normaal. We zijn allemaal mensen, geen robots. Periodes van rust, zowel fysiek als mentaal, zijn bovendien zo essentieel dat je ze kan beschouwen als momenten waarop wedstrijden, of doelen, worden gewonnen of verloren.”

Welke tips kan je nog meegeven om de goede voornemens van januari vol te houden?
“Wees realistisch. Voornemens lopen heel vaak spaak op onhaalbare doelstellingen. Maak het concreet. “Ik ga meer aan sport doen” is bijvoorbeeld geen concreet voornemen. Met wie ga je sporten, waar, en vooral, welke sport? En niet te veel ineens willen. Probeer niet meteen van 0 naar 100 te gaan. Van 0 naar 10 is al een zeer goed begin! Iets doen is altijd beter dan niets doen, en te hard van stapel lopen zorgt alleen maar voor frustratie.”